Στο προσκήνιο ξανά ο οικονομικός διάδρομος Ινδίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) – Άρθρο του Νότη Μαριά

Γράφει ο Νότης Μαριάς

Στο προσκήνιο ξανά ο οικονομικός διάδρομος Ινδίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης (India– Middle East– Europe Corridor), γνωστός πλέον ως IMEC, με αφορμή την πρώτη σύνοδο κορυφής  ΕΕ-Συμβουλίου Συνεργασίας του Περσικού Κόλπου (ΣΣΠΚ) που πραγματοποιήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2024 στις Βρυξέλλες.

Το σύνθημα βέβαια είχε ρίξει πρώτος ο Νετανιάχου που εμφανίστηκε στο βήμα της ΓΣ του ΟΗΕ στις 27 Σεπτεμβρίου 2024 κραδαίνοντας τον χάρτη του IMEC.

Απευθυνόμενη λοιπόν στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-ΣΣΠΚ η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι μέσω επενδύσεων σε διασυνδέσεις και υποδομές η περιοχή του Κόλπου «θα μπορούσε να γίνει κόμβος καθαρής ενέργειας, που θα συνδέει την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική». Και κατέληξε: «Γι’ αυτό ενώνουμε τις δυνάμεις μας σε φιλόδοξα έργα όπως ο IMEC: ο πρώτος κιόλας οικονομικός διάδρομος που θα συνδέει την Ινδία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη».

Στην ίδια γραμμή και η Κοινή Δήλωση της Συνόδου κορυφής ΕΕ-ΣΣΠΚ που εκδόθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2024 η οποία στο σημείο 19 τονίζει ότι οι δύο πλευρές θα ενισχύσουν τη συνεργασία τους για την προώθηση βιώσιμων επενδύσεων σε γεωγραφικούς και θεματικούς τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος, εκφράζοντας ταυτόχρονα την ετοιμότητάς τους να διερευνήσουν τη συνεργασία τους σε σχέση με τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC) και την Παγκόσμια Πύλη (Global Gateway) της ΕΕ.

Και όλα αυτά την ώρα που η διεθνής κοινή γνώμη με κομμένη την ανάσα αναμένει πλέον την επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν.

Σε προγενέστερη αρθρογραφία μας  προ διετίας και πλέον  είχαμε την ευκαιρία να αναλύσουμε με ποιον ακριβώς τρόπο οι G-7  στο πλαίσιο του νέου ψυχρού πολέμου μεθόδευσαν πέραν των άλλων και τρόπους αντίδρασης στο πετυχημένο κινεζικό εγχείρημα που ακούει στο όνομα «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» (One Belt-One Road-BRI).

Στο πλαίσιο αυτό είχαμε επισημάνει ότι αντιδρώντας στον Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού η Δύση αποφάσισε στη Σύνοδο Κορυφής των G-7  που έγινε στην Κορνουάλη της Αγγλίας στις 11-13 Ιουνίου 2021 να υιοθετήσει την πρωτοβουλία των ΗΠΑ Build Back Better World (Β3W) που είχε ως στόχο να περιορίσει την οικονομική επιρροή της Κίνας στη διεθνή σκηνή.

Στη συνέχεια με κοινή δήλωσή τους την Τετάρτη 1 Δεκεμβρίου 2021 η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Josep Borrell ανακοίνωσαν την απάντηση της ΕΕ στον Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού. Επρόκειτο για την πρωτοβουλία «Παγκόσμια Πύλη» (Global Gateway) που στόχο έχει να κινητοποιήσει έως και 300 δισεκατομμύρια ευρώ σε επενδύσεις την περίοδο 2021-2027 στους τομείς «της ψηφιακής τεχνολογίας, της ενέργειας και των μεταφορών και την ενίσχυση των συστημάτων υγείας, εκπαίδευσης και έρευνας σε ολόκληρο τον κόσμο».

Μάλιστα η «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ εντάχθηκε  πλήρως στην  πρωτοβουλία των ΗΠΑ Build Back Better World (Β3W) όπως προκύπτει από το έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Ερωτήσεις και Απαντήσεις για την Παγκόσμια Πύλη» στο οποίο επισημαίνεται επί λέξει με νόημα: «Πρωτοβουλίες όπως η Build Back Better World και η Παγκόσμια Πύλη θα αλληλοενισχύονται».

Κατόπιν στη Σύνοδο Κορυφής των G-7 στο Schloss Elmau της Βαυαρίας στις 26-28 Ιουνίου 2022 αποφασίστηκε η πρωτοβουλία Build Back Better World (Β3W) να μετονομαστεί σε «Σύμπραξη για Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις», (Partnership for Global Infrastructure and Investment -PGII). Επιπλέον οι G-7 αποφάσισαν να  χρηματοδοτήσουν την PGII με ένα οικονομικό πακέτο 600 δισ. δολαρίων προκειμένου να ανακόψουν την παγκόσμια κινεζική οικονομική «επέλαση» η οποία κυρίως εκφράζεται μέσα από τον περίφημο «Κινεζικό Δρόμο του Μεταξιού».

Στο πλαίσιο αυτό οι Βρυξέλλες ανέλαβαν  σημαντικό ρόλο μέσα από την περίφημη «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ. Μάλιστα όπως δήλωσε η Πρόεδρος της Κομισιόν στην εν λόγω  συνάντηση των G-7 η «Παγκόσμια Πύλη» αποτελεί την απάντηση της Ευρώπης στο παγκόσμιο επενδυτικό κενό.

Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που εντάσσεται πλέον στην απόφαση των G-7  «Σύμπραξη για Παγκόσμιες Υποδομές και Επενδύσεις», (Partnership for Global Infrastructure and Investment -PGII).  Έτσι στα 200 δισεκατομμύρια δολάρια που  ανακοινώθηκαν από τον Τζο Μπάιντεν στο Schloss Elmau, η ΕΕ  κινητοποιεί επιπλέον 300 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2027.

Η συνεργασία Ουάσιγκτον-Βρυξελλών στο πλαίσιο της PGII, μέρος της οποίας αποτελεί σύμφωνα με τα παραπάνω και η «Παγκόσμια Πύλη» της ΕΕ εξακολούθησε να είναι ιδιαίτερα στενή και αυτό επιβεβαιώθηκε και στη Σύνοδο Κορυφής των G-20 στο Νέο Δελχί στις 9-10 Σεπτεμβρίου 2023 καθώς στο περιθώριο της Συνόδου διοργανώθηκε εκδήλωση με θέμα την «Σύμπραξη για την Παγκόσμια Υποδομή και Επενδύσεις (PGII)» όπου ΗΠΑ και ΕΕ διαδραμάτισαν κεντρικό ρόλο στοχοποιώντας για άλλη μια φορά την Κίνα.

Στο πλαίσιο αυτό υπογράφτηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2023 στο Νέο Δελχί Μνημόνιο Συνεργασίας (MOU) ανάμεσα στις ΗΠΑ, την Ινδία, την ΕΕ, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, τη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με στόχο τη δημιουργία του Οικονομικού Διαδρόμου Ινδίας-Μ.Ανατολής-Ευρώπης (India– Middle East– Europe Corridor–IMEC) προκειμένου να διασυνδεθεί η τεράστια αγορά της Ινδίας με την Ευρώπη. Πρόκειται για ένα σύστημα συνδυασμένων μεταφορών δια θαλάσσης μέσω πλοίων και δια ξηράς, μέσω σιδηροδρόμου που θα ξεκινά από τη Βομβάη και θα καταλήγει στον Πειραιά ο οποίος εκτός από πύλη εισόδου των κινεζικών εμπορευμάτων θα μετατραπεί και σε πύλη εισόδου των εμπορευμάτων της Ινδίας.

Σύμφωνα με τον σχεδιασμό ο IMEC θα αποτελείται από δύο ξεχωριστούς Διαδρόμους,  τον Ανατολικό Διάδρομο που θα συνδέει την Ινδία με την Αραβική Χερσόνησο μέσω Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και Σαουδικής Αραβίας και τον Βόρειο Διάδρομο που θα συνδέει την Σαουδική Αραβία σιδηροδρομικά μέσω Ιορδανίας και Ισραήλ με το λιμάνι της Χάιφα και εν συνεχεία δια θαλάσσης με τον Πειραιά απ΄ όπου επίσης σιδηροδρομικά τα εμπορεύματα θα διοχετεύονται στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Σε σχέση με τον ρόλο που σχεδιάστηκε να διαδραματίσει ο Πειραιάς στο πλαίσιο του  IMEC θα πρέπει να επισημανθεί ότι είχε προηγηθεί η επίσκεψη του Πρωθυπουργού της Ινδίας Μαρέντρα Μόντι στην Αθήνα στις 25 Αυγούστου 2023 ο οποίος δήλωσε με νόημα: «Δεδομένης της θέσης της και των ιστορικά στενών δεσμών μας, θεωρώ ότι η Ελλάδα αποτελεί σημαντική οικονομική, εφοδιαστική και στρατηγική πύλη εισόδου της Ινδίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης γενικότερα. Υπάρχουν εξαιρετικές ευκαιρίες να συναντηθούν οι ινδικές και οι ελληνικές επιχειρήσεις. Υπάρχει δέσμευση σε πολιτικό επίπεδο να διασφαλιστεί αυτό».

Στη συνέχεια Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα άρχισαν να διαγκωνίζονται πλέον για το ποια χώρα θα αποτελέσει τελικά την πύλη εισόδου της Ινδίας στην Ευρώπη μέσω IMEC.

Έτσι ο Μακρόν σε συνέχεια της επίσκεψής του στην Ινδία στις 25-26 Ιανουαρίου 2024 όρισε το γνωστό στέλεχος της γαλλικής βιομηχανίας ενέργειας Gerard Mestrallet «ως ειδικό Απεσταλμένο» της Γαλλίας για τον IMEC.

Ακολούθησε η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Ινδία στις 21 Φεβρουαρίου 2024 και η  «ιταλική σφήνα» σε σχέση με τον  IMEC που εκδηλώθηκε στο περιθώριο της συνάντησης Μπάιντεν-Μελόνι στον Λευκό Οίκο την 1^η Μαρτίου 2024  καθώς έγινε σαφές ότι η Ρώμη επιθυμούσε να μετατρέψει την Ιταλία σε πύλη εισόδου της Ινδίας στην Ευρώπη μέσω IMEC, παρακάμπτοντας έτσι τον Πειραιά.

Και όλα αυτά παρότι η Μ. Ανατολή είχε ήδη παραδοθεί στις φλόγες με τη σφαγή στη Γάζα.

Οψόμεθα λοιπόν για τη συνέχεια.

Νότης Μαριάς – Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής,

notismarias@gmail.com