Νέος Κώδικας Τοπικής Αυτοδιοίκησης: Θεμέλιος Λίθος για μια καλύτερη αυτοδιοίκηση – Άρθρο του Γιώργου Κωστούρου

Η πολυνομία και η αποσπασματικότητα της νομοθεσίας γύρω από την τοπική αυτοδιοίκηση υπήρξαν για δεκαετίες σοβαρά εμπόδια στη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.), δυσκολεύοντας την εφαρμογή του νόμου, δημιουργώντας ερμηνευτικά κενά και ανασφάλεια δικαίου. Οι σημερινές συνθήκες, ωστόσο, ευνοούν την ολοκλήρωση μιας ενιαίας και λειτουργικής κωδικοποίησης.

Πρώτον, έχει ωριμάσει η θεσμική εμπειρία. Οι μεταρρυθμίσεις του “Καποδίστρια”, του “Καλλικράτη”, του “Καλισθένη” καθόρισαν τη διοικητική δομή, τις αρμοδιότητες και τη λειτουργία των Ο.Τ.Α., μεταφέροντας σταδιακά σημαντικές εξουσίες από το κεντρικό κράτος στους δήμους και τις περιφέρειες. Το πέρασμα του χρόνου και η εμπειρία εφαρμογής αυτών των αλλαγών δημιούργησαν τη βάση για να καταγραφεί, να συστηματοποιηθεί και να απλουστευθεί η σχετική νομοθεσία.

Δεύτερον, υπάρχει τεχνολογική και διοικητική υποστήριξη που καθιστά εφικτή μια τέτοια προσπάθεια. Η ψηφιακή διακυβέρνηση έχει προχωρήσει σημαντικά και η αξιοποίηση ηλεκτρονικών μέσων διευκολύνει τη συλλογή, καταγραφή και επεξεργασία των διάσπαρτων νομοθετικών κειμένων. Παράλληλα, η συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε εθνικά και ευρωπαϊκά προγράμματα διοικητικής ανασυγκρότησης προσφέρει τους πόρους και τη γνώση για να προχωρήσει μια τόσο απαιτητική εργασία όπως η κωδικοποίηση.

Τρίτον, οι απαιτήσεις των πολιτών για διαφάνεια, λογοδοσία και αποτελεσματικότητα έχουν αυξηθεί. Η πολυπλοκότητα των κανόνων που διέπουν την τοπική διακυβέρνηση λειτουργεί εις βάρος της αποτελεσματικότητας και της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς. Για αυτό και προβλέφθηκε και θα συσταθεί η Υπηρεσία Γενικής Εποπτείας Νομιμότητας ΟΤΑ.

Αξίζει ιδιαίτερη αναφορά στα όσα προβλέπει ο νέος κώδικας για τα οικονομικά των Ο.Τ.Α., πάγιο ζητούμενο αλλά και μόνιμο ζήτημα των δημοτικών και περιφερειακών αρχών. Η αυτοτέλεια των Οργανισμών είναι θεσμικά κατοχυρωμένη, ωστόσο παραμένει πρόκληση στην πράξη. Ο νέος  Κώδικας περιλαμβάνει τη δημιουργία ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Κεντρικών Ηλεκτρονικών Πληρωμών σε μια ενιαία πλατφόρμα, προκειμένου κάθε οικονομική κίνηση να διέπεται από διαφάνεια, δυνατότητα ελέγχου και ενημέρωσης.

Ο νέος Κώδικας ήρθε ως ανταπόκριση στις αγωνίες και στα συνεχή αιτήματα των δημάρχων, των περιφερειαρχών, των μελών των συμβουλίων αλλά και των ίδιων των δημοτών, όπως και των συναλλασόμενων επαγγελματιών με κάθε δήμο και περιφέρεια στη χώρα μας. Όπως είπε και ο ίδιος ο υπουργός Θ. Λιβάνιος οι συνθήκες είχαν ωριμάσει εδώ και καιρό και απέμενε μόνο η ουσιαστική πολιτική βούληση και η κινητοποίηση των εμπλεκόμενων φορέων ώστα αυτό το εγχείρημα να μπεί σε μια πορεία υλοποίησης. Και να που έφτασε η ώρα για να γίνει το επόμενο βήμα και σε αυτό το κομμάτι, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.